Portefeuillehouder(s): Groothuismink, Mutluer, Ram
Programmadoelstelling en de rol van de gemeente
In Zaanstad willen we dat alle inwoners kunnen meedoen, zo veel mogelijk op eigen kracht, met behulp van het eigen netwerk en een krachtige buurt. Goed en toegankelijk onderwijs is het fundament waarop kinderen en jongeren hun talenten kunnen ontplooien en leren om in een context van diversiteit samen te leven. Leefbare wijken zijn een belangrijke voorwaarde om Zaankanters gezond en waardig ouder te laten kunnen worden. Waar bewoners, jong en oud, hindernissen ervaren in het meedoen, of dreigen te vereenzamen, bieden we ondersteuning; licht waar mogelijk, zwaarder en specialistisch indien nodig. Er ligt een stevige opgave om de zorg betaalbaar en toekomstbestendig te houden. |
Voortgang 2019
In samenwerking met de schoolbesturen zijn belangrijke stappen gezet: een nieuwe koers voor bestuurlijke samenwerking waaronder de onderwijsagenda, uitwerkrichtingen voor het Onderwijs Achterstanden Beleid (OAB) 2020-2024 en het masterplan IKC (Integrale Kindcentra) doorvertaald naar scenario’s. Schoolbesturen en gemeente hebben een plan opgesteld vooral gericht op het werven van zij-instromers als oplossing voor het lerarentekort. De werving is reeds gestart. Voor een betere aansluiting tussen onderwijs en jeugdhulp is een zienswijze aan de raad gevraagd op een advies doorontwikkeling Jeugdteams en wordt nu de implementatie uitgevoerd. Op een aantal scholen loopt een pilot om de samenwerking VO, jeugdteam en Leerplicht verder te ontwikkelen. Eerste stappen zijn gezet met de Eerste Duizend Dagen aanpak. Daarnaast is een plan gestart voor betere beheersing van de Nederlandse taal door kinderen, het beter opvoeden door ouders en begeleiding vanuit onderwijs in Poelenburg en Peldersveld. Tot slot is een pakket voor scholen beschikbaar gesteld om roken, alcoholgebruik en verdovende middelen terug te dringen.
De wijkteams zijn conform het programma van eisen gestart met verstevigen van regie, kwaliteit van indicatiestelling en vergroten van kostenbewustzijn om de beweging naar preventie te versterken. Er is een samenwerkingsovereenkomst afgesloten en een ontwikkelagenda vastgesteld. In de jeugdketen zijn meerdere maatregelen in gang gezet en/of gecontinueerd gericht op kostenbeheersing, onder andere extra toets op verwijzingen naar de specialistische jeugdhulp in segment C, virtueel budget per wijk en onderhandeling over nieuwe tarieven in 2019. Landelijk is onderzoek gedaan naar de volume ontwikkeling in de jeugdhulp, de uitkomsten worden betrokken bij de Voorjaarsnota van het Rijk .
Een inventarisatie van geschikte huisvesting voor ouderen is gemaakt, voor een betere match van vraag en aanbod bij wonen en zorg voor ouderen en kwetsbare inwoners. Met de pilot ‘complexgewijze aanpassingen’ is een impuls gegeven aan het fysiek toegankelijk maken en vergroten van bestaand woonaanbod.
In de sluitende aanpak voor personen met verward gedrag zijn met partners eerste stappen gezet naar een meldpunt, tijdelijke opvang en vervoer van personen. In de regionale visie ‘Geweld in Afhankelijkheidsrelaties 2020-2023 Geweld hoort nergens thuis’ is een integrale netwerkaanpak beschreven. Regionaal zetten we met het traject “Allen voor één’ in op sluitende netwerksamenwerking van het zorg- sociale-, en veiligheidsdomein.
Vooruitblik 2020 - 2023
De financiële situatie van veel gemeenten staat onder druk, zo ook in Zaanstad waarbij het sociaal domein in financieel opzicht een grote onzekerheid/risico vormt voor de komende jaren. Een belangrijk aspect is de kostenbeheersing van de jeugd- en Wmo kosten. De jeugdkosten zijn de afgelopen jaren sterk gestegen en maatregelen zijn ingezet om dit tegen te gaan. We zetten steviger in op het beter laten functioneren van het stelsel en de samenwerking in de ketens. We doen dit nog steeds op basis van de uitgangspunten van de transformatie en gericht op de beweging van dure tweedelijns zorg naar preventie. Een belangrijke stap daarin is het opnieuw organiseren van de toegang jeugd. De komende jaren moet blijken of we met de ingezette maatregelen weer binnen begroting kunnen blijven.
Bij de Wmo lijken de beheersingsmaatregelen effect te sorteren, maar zorgt de invoering van het abonnementstarief voor een stijging van de kosten. De omvang van deze stijging is nog onzeker. Met het rijk is afgesproken deze ontwikkeling te volgen en in gesprek te gaan zodra het effect van de aanzuigende werking zichtbaar is. Een andere ontwikkeling is de druk op tarieven van zorgaanbieders. Daar speelt de vraag wat reële tarieven zijn voor ingekochte zorg. Zowel voor de volumestijging (als gevolg van het abonnementstarief) als de prijsstijging volgen we de landelijke ontwikkelingen en gaan we in gesprek met het rijk in welke mate deze effecten worden gecompenseerd.
Daarnaast is het rijk in 2019 gestart met de herijking van de verdeelmodellen in het sociaal domein om per 1 januari 2021 een nieuwe verdeelsystematiek in te voeren. Dit brengt een grote onzekerheid met zich mee over de toekomstige geldstromen. Vanuit Zaanstad volgen we deze ontwikkeling en gaan we in gesprek zodra meer duidelijk wordt over de verdeelsystematiek.
Op het terrein van zorg en veiligheid zien we steeds meer noodzaak tot samenwerking en intensivering om een sluitende aanpak te ontwikkelen. Dit zien we bij de aanpak en begeleiding van jongeren met (potentieel) crimineel gedrag. Maar ook bij personen met verward gedrag is nauwere samenwerking tussen het zorg en veiligheidsdomein noodzakelijk.
De ontwikkeling van het tekort op de arbeidsmarkt zorgt voor een tekort aan leraren en daarmee druk op scholen om het volledige programma te draaien. Met scholen gaat de gemeente aan de slag om dit tekort op te lossen. Vanuit het rijk is meer aandacht voor het tegengaan van voortijdige schooluitval. De partijen van het thuiszitters pact hebben afgesproken dat er extra maatregelen komen. In Nederland hebben 1,3 miljoen mensen tussen de 16 en 65 jaar moeite met taal en rekenen.