In 2019 wordt verder gegaan met de infradeal; drie projecten (AVANT, Guisweg en Afwaarderen A7) die zorg dragen voor een betere doorstroming voor fiets, auto en/of openbaar vervoer en een belangrijke bijdrage leveren aan de leefbaarheid binnen Zaanstad. Ook wordt in 2019 de gedeeltelijke actualisatie van het parkeerbeleid afgerond en wordt de herziening van het Zaans Verkeers- en VervoersPlan (ZVVP) opgestart. Tevens wordt in 2019 de pilot Network Safety Index afgerond. Deze pilot, gericht op een omslag van reactief naar proactief omgaan met verkeersveiligheid, is in samenwerking met de SWOV en de Vervoerregio opgestart. Indien de pilot positief wordt afgerond zal deze programmatisch worden weggezet binnen het onderdeel verkeersveiligheid.

Buitenruimte

De werkzaamheden aan de vervanging van de Wilhelminasluis zijn in 2019 herstart. Dit heeft gevolgen voor het afwikkelen van het (bouw-)verkeer in de omgeving. Zoals nu voorzien betekent dit onder meer dat de riolerings- en herstraatwerkzaamheden aan de Hogendijk (onderdeel van project Russische Buurt fase 3) en de vervanging van de brug in de Czarinastraat uitgesteld gaan worden tot 2021/2022. Dit betekent dat de uitgaven in 2019 circa € 1,5 miljoen lager uitvallen. Deze lagere uitgaven worden opgevangen binnen de overplanning van het meerjareninvesteringsplan Openbare Ruimte.

De prijsstijging in de weg- en waterbouw (GWW) is hoger dan waar in de begroting 2019 vanuit is uitgegaan. Bij het opstellen van de begroting 2019 is uitgegaan van een indexering in de GWW over 2018 van 1,8% en over 2019 1,8 %. Op basis van gegevens van het CBS weten we dat alleen al over 2018 de indexering 6,7% bedroeg. Dat houdt in dat GWW-projecten duurder uitvallen voor 2019. Ook de krapte in de arbeidsmarkt speelt mee bij het realiseren van projecten. Vooral de nutsbedrijven hebben moeite voldoende personeel te vinden voor alle investeringen en aanpassingen die aan hun netwerken moeten worden uitgevoerd. Dit heeft onder meer te maken met de toename in de woningbouw en de opgave in de energietransitie. Dat houdt in dat vervangingsprojecten openbare ruimte vertragen. Vooralsnog gaan we ervan uit dat de beschikbare budgetten voor de vervanging van de openbare ruimte conform de begroting worden gerealiseerd.

Bij de opgave klimaatadaptatie worden vooral op de aanpak extreme wateroverlast stappen gemaakt om inzichtelijk te krijgen hoe we de openbare ruimte klimaatrobuuster kunnen inrichten in de komende jaren. Al werkende weg ontstaat er meer inzicht de in de complexiteit van deze opgave. We verwachten dat ook op zijn vroegst eind 2020 met een plan van aanpak voor klimaatadaptie te kunnen komen.

Verduurzamen gemeentelijk vastgoed
In 2018 zijn de maatregelen om het gemeentelijk vastgoed te verduurzamen nader onderzocht en financieel doorgerekend. Dit betreft vooral de theoretische doorrekening op basis van kengetallen en op basis van de ons bekende status van de te onderhouden panden. Op grond hiervan is nader bekeken welke maatregelen zich binnen de restlevensduur van de panden terug te verdienen zijn en welke maatregelen in ieder geval noodzakelijk zijn om aan de gestelde wetgeving en wensen van het college te voldoen.

De verduurzamingsmaatregelen zullen zoveel mogelijk worden afgestemd op de planmatige onderhoudswerkzaamheden. Deze werkzaamheden kunnen voor een groot deel worden ondergebracht bij de partners waarmee een prestatiecontract is afgesloten. Hiertoe zal nog wel afstemming met aannemers en huurders moeten plaatsvinden. Dit zal gaan over mogelijkheden, prijsvorming en logistieke zaken. Onder deze maatregelen valt te denken aan; zuinigere installaties, isolatie van gevels en daken, HR++ glas, etc.

Voor het aanbrengen van zonnepanelen moet op diverse panden nog constructief onderzoek worden verricht naar de constructieve consequenties en de mogelijkheid van teruglevering van stroom aan de netbeheerder. Daarna kunnen de pilots worden afgemaakt en kan de aanbestedingsprocedure in gang worden gezet.

Erfpacht (Vastgoed)

Op 28 november 2018 heeft de rechtbank Den Haag vonnis gewezen in een zaak die de “Belangenvereniging Erfpacht Zaanstad” (BEZ) met enige erfpachters tegen de gemeente Zaanstad heeft aangespannen. In het vonnis heeft de rechtbank het Omzettingsbeleid 2007 inhoudelijk als goed beoordeeld. Echter is dat beleid, volgens de rechtbank, in 2007 niet zorgvuldig tot stand gekomen. Daardoor zou het doen van een aanbod op grond van het Omzettingsbeleid 2007 onrechtmatig zijn.

De gemeente Zaanstad is van mening dat de rechtbank ten onrechte geoordeeld heeft dat het Omzettingsbeleid 2007 onrechtmatig tot stand is gekomen. Ook heeft de rechtbank (naar de mening van de gemeente) ten onrechte de conclusie getrokken dat, als het Omzettingsbeleid 2007 al onrechtmatig tot stand zou zijn gekomen, dat ertoe leidt dat het aanbieden van het bloot eigendom tegen een prijs die gebaseerd is op het Omzettingsbeleid 2007 onrechtmatig is.

Daarom heeft de gemeente Zaanstad inmiddels hoger beroep aangetekend tegen het vonnis van 28 november 2018. Met het instellen van hoger beroep kan de gemeente, als zij daartoe een verzoek krijgt van de erfpachter, een aanbieding doen tot het omzetten van het bloot eigendom naar vol eigendom. Naar verwachting zal de begrote taakstelling in 2019 van € 351 duizend op het product 05.06 gerealiseerd worden.

Over de datum van het wijzen van vonnis in hoger beroep kan nu nog geen uitspraak worden gedaan.

De voortgang van de Infradeal leidt tot uitgaven en daarmee een verlaging van het Investeringsfonds. De afronding van het gedeeltelijk herziene parkeerbeleid zal naar verwachting leiden tot een nog soepelere voortgang van bouwprojecten, waarmee dit beleid een bijdrage levert aan de verdere verstedelijking van Zaanstad.

De herziening van het ZVVP is enerzijds noodzakelijk omdat de ontwikkelingen van de afgelopen jaren ertoe hebben geleid dat het ZVVP op onderdelen niet meer past bij de huidige koers van Zaanstad, anderzijds zijn de gelden die aan het huidige ZVVP gekoppeld zijn opgedroogd, en zal er met dit nieuwe beleid ook nieuw budget worden aangevraagd om in te kunnen spelen op de infrastructurele opgaven voor de komende jaren.

Buitenruimte

Door diverse gebiedsontwikkelingen en realisatie van nieuwe infrastructuur neemt het areaal openbare ruimte toe. Daarmee stijgen de jaarlijkse onderhoudskosten om dit areaal te onderhouden. In 2020 stijgen de kosten met € 141.000, oplopend naar 275.000 in 2023.

Om het huidige onderhoudsniveau te handhaven moeten de financiële middelen afgestemd zijn op de ontwikkelingen in de markt. We zien de afgelopen jaren een sterke prijsstijging. Het CBS geeft aan dat alleen al over 2018 de prijsstijging 6,7 % bedroeg. Om de komende jaren het investeringsniveau te kunnen handhaven, moet er een correctie uitgevoerd worden op de prijsstijging van 2018 van € 1,1 miljoen. Uitgaand dat de gehanteerde indexering voor 2019 vooralsnog voldoende is, moeten de investeringsbedragen met 4,9% worden gecorrigeerd. Daarnaast worden de investeringen voor de begroting 2020 met 1,8% (CBS iboi) geïndexeerd. Totaal neemt hiermee het investeringsbedrag met 1,5 miljoen toe.

De chemievrije onkruidbestrijding op de begraafplaatsen leidt tot hogere kosten op het onderhoud van de begraafplaatsen. Daarnaast is er al jarenlang een trend dat er minder begraven wordt en daardoor dalen de gemeentelijke inkomsten. Het tekort op de exploitatie is de afgelopen jaren gedekt vanuit de egalisatievoorziening begraafplaatsen, Eind 2019 is deze voorziening leeg. Om de kosten te verlagen wordt gestopt met de mogelijkheid om subsidies te verlenen aan de kerkgenootschappen. Daarmee dalen de exploitatielasten voor 2020 met € 48.000. Het overig tekort wordt gedekt door verhoging van de tarieven. Deze zullen voor 2020 stijgen met circa 12%.

De EU heeft in een verordening bepaald dat lidstaten verplicht zijn om invasieve plantensoorten te bestrijden. In Zaanstad hebben we vooral overlast van Japanse duizendknoop en de reuzenberenklauw. De chemievrije bestrijding hiervan kost jaarlijks € 200.000 en de het effect is zeer beperkt. De chemische bestrijding is de enige effectieve maatregel om de Japanse duizendknoop te bestrijden. Het gebruik van chemische middelen is hiervoor toegestaan. De kosten bedragen bij chemische bestrijding € 40.000 per jaar.

Na het ongeval op de J.M. den Uylbrug heeft Zaanstad een methodiek ontwikkeld om de integrale veiligheidsrisico’s beter in beeld te brengen. De veiligheidsscan is op een aantal beweegbare bruggen toegepast. Dit heeft inzicht gegeven in noodzakelijke aanpassingen. De kosten van deze aanpassingen zijn geraamd op € 1,2 miljoen. Dit leidt tot structurele kapitaallasten van € 60.000 per jaar. Het periodiek uitvoeren van veiligheidsscans heeft ook consequenties voor de personele bezetting. Het is noodzakelijk om hiervoor 0,5 fte vrij te maken en dit leidt tot € 45.000 per jaar aan hogere personeelslasten.

Binnen het recreatieschap Alkmaarder- en Uitgeestermeer is besloten om de participatiebijdrage van de provincie te verlagen. Dit heeft tot gevolg dat de participatiebijdrage van de deelnemende gemeenten toeneemt. Gemeente Zaanstad heeft hiermee ingestemd. Het gevolg voor Zaanstad is dat de participatiebijdrage in 2019 € 17.000 bedraagt. Vanaf 2020 zal deze structureel € 34.000 meer bedragen.

Voor de gladheidsbestrijding wordt jaarlijks € 340.000 onttrokken uit de voorziening Openbare Ruimte. Eind 2020 is deze voorziening leeg. Bij ongewijzigd beleid, wordt € 340.000 beschikbaar gesteld uit de algemene middelen.

Verduurzamen gemeentelijk vastgoed
In de jaren 2020-2022 zal een vervolg worden gegeven aan de verduurzaming van de gemeentelijke panden. Dit zal, zoals bij 2019 genoemd zoveel mogelijk afgestemd worden op de planmatige onderhoudswerkzaamheden zoals deze gepland staan in de MJOP (meerjaren onderhoudsplanning).

Erfpacht (Vastgoed)

De gemeente Zaanstad gaat ervan uit dat het huidige omzettingsbeleid ook in de komende jaren wordt voortgezet. De begrote taakstelling kan daarom gehandhaafd blijven.

Motie 29 Toiletvoorziening Hempont,

De jaarlijkse lasten voor een toiletvoorziening bij het Hempont bedragen € 70.000. Naar aanleiding van het maken van keuzes, is niet opgenomen in deze begroting